WODA – ŻYCIODAJNA SUBSTANCJA
Woda daje życie, jest źródłem życia.
Z jej zasobów korzystają rośliny, zwierzęta, ludzie oraz inne organizmy żywe.

Poznanie znaczenia wody w życiu jest celem naszego projektu.

Gdzie dokładnie w organizmie ta woda się znajduję?
W czym pomaga? Co daje? Jak organizmy pobierają wodę?       

Jesteście ciekawi?

Wodna gospodarka organizmu jest to zespół procesów fizjologicznych i mechanizmów fizyko - chemicznych kontrolujących bilans wodny (ilość wody pobieranej i wydalanej przez organizm) oraz regulujących wykorzystanie wody dla utrzymania czynności narządów, tkanek i komórek. Utrzymuje ona w organizmie ilości wody konieczne w danych warunkach do najkorzystniejszego przebiegu przemiany materii i energii. Woda jest niezbędna do życia, jako rozpuszczalnik wszelkiego rodzaju substancji w organizmie oraz środowisko procesów przemiany materii. Występuje w ustroju w postaci związanej ze strukturą komórki oraz jako woda wolna, swobodnie krążąca po organizmie w płynach ustrojowych pozakomórkowych.

Wodna gospodarka organizmu zwierzęcego

Obejmuje ona pobieranie wody, jej wytwarzanie, transport, użytkowanie i wydalanie. Wodna gospodarka organizmu zwierzęcego zależy głównie od środowiska, w jakim organizm żyje. Zwierzęta lądowe są narażone na utratę wody. Muszą pobierać ją z otoczenia i chronić przed jej utratą.

Regulacja wodna gospodarki organizmu jest zaliczana do najważniejszych elementów równowagi. Polega zasadniczo na utrzymywaniu stałej objętości osocza krwi i 

stałego stężenia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego. Polega ona głównie na kontroli pobierania wody za pośrednictwem układu pragnienia i jej wydalania z organizmu.

Zwierzęta żyjące w wodzie morskiej są wyposażone w mechanizmy chroniące przed stałą utratą wody spowodowaną tym, że środowisko wodne ma wyższe stężenie osmotyczne niż wewnętrzne środowisko organizmu. Odwrotnie jest, gdy zwierzęta wyją w wodzie o niższym stężeniu osmotycznym niż ich środowisko, muszą one stale usuwać nadmiar wody z organizmu, wnikającej z zewnątrz wskutek działania ciśnienia osmotycznego w kierunku wnętrza ciała. 

 Wodna gospodarka organizmów roślinnych

Obejmuje ona pobieranie wody całą powierzchnią (u roślin niższych, zwłaszcza wodnych) lub przez włośniki (u roślin wyższych). Rozprowadza się ona w roślinie elementami naczyniowymi oraz wydala – u roślin lądowych przez liście w postaci pary wodnej lub rzadziej przez wypacanie w stanie płynnym, u roślin wodnych natomiast głównie przez całą powierzchnię. Jeżeli ilość wody pobranej jest mniejsza od ilości wody wydalonej (ujemny bilans wodny rośliny) roślina więdnie, a w końcu usycha. U roślin zielonych woda jest nie tylko nośnikiem substancji odżywczych w postaci związków chemicznych, lecz także substratem w reakcji fotosyntezy zachodzącej w świetle.

Woda i człowiek

Woda to 2/3 ciała człowieka. Stanowi też ona główny składnik krwi, zawierają ja wszystkie organy ludzkiego ciała. Nadaje ona tkankom sprężystości.

Każdego dnia człowiek traci znaczne ilości wody, z czego około litra wydala w postaci moczu i kału. Kolejne pół litra, jako pot (ochładzający nas w upalny dzień) oraz para w wydychanym powietrzu (można to zaobserwować w zimny dzień). Organizm musi na bieżąco uzupełniać powstające niedobory płynów, ponieważ nie ma przystosowań do tworzenia ich zapasów. Do życia człowiek potrzebuje 1,5 litra płynów dziennie. Zapotrzebowanie to jest w większości zaspokajane przez spożywane pokarmy, ponieważ większość owoców i warzyw składa się w większości z wody.

Propozycje aktywności

  1. Parowanie roślin

Cel: Obserwacja zjawiska parowania wody z liści

Materiały: roślina w doniczce, torebka plastikowa, taśma klejąca

Wykonianie: osłoń jeden z liści torebką. Przyczep torbę do łodygi za pomocą taśmy. Wystaw roślinę na 2-3 godziny na słońce (lub w ciepłe miejsce).

Obserwuj wnętrze torebki. Opisz doświadczenie i wyjaśnij zaobserwowane zjawisko. 

2. Transport wody w roślinie

Cel: Pokazanie zjawiska przepływu wody w roślinie

Materiały: szklanka, biały goździk (lub inna roślina o jasnych kwiatach np. tulipan, żonkil, narcyz), barwnik spożywczy (lub np. atrament, ciemna farbka)

Wykonanie: napełnij szklankę wodą dodaj tyle barwnika lub atramentu aby otrzymać ciemny kolor. Pozostaw roślinę na 48 godzin. Obserwuj roślinę. 

Napisz jak się zmieniła, wyjaśnij dlaczego tak się stało oraz podaj nazwę tkanki dzięki, której mogło zajść zjawisko.

3. Nauka i wspólne śpiewanie piosenki o wodzie https://www.youtube.com/watch?v=YZMJWz_me6g

4. Włączenie się w akcję: "Wystaw miskę z wodą" https://www.youtube.com/watch?v=xaER0ZhM218
5. Nauczyciel zadaje pytanie: Komu potrzebna jest woda?

Według utworzonych kategorii, klasę dzielimy na grupy. 

Każda z grup na arkuszach papieru wypisuje: Do czego potrzebna jest woda tym organizmom?

Grupy prezentują swoje odpowiedzi,  pozostali mogą je uzupełniać.

Grzybień biały (roślina) – błotniarka stawowa (ślimak) – kaczka (ptak) – wydra (ssak)

Nauczyciel prezentuje  łańcuch pokarmowy. Wszyscy zastanawiają się nad pytaniem: Co się stanie jeśli z powodu zanieczyszczenia wody zabraknie roślin wodnych?

SZANUJMY WODĘ! 

Monika i Patrycja